Pin dành cho máy tính xách tay là một thiết bị rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới tính di động của MTXT. Nếu không sử dụng đúng cách, tuổi thọ pin sẽ giảm và máy chỉ có thể chạy trong thời gian ngắn hơn so với năng lực thật của nó.
Khi mua máy cũ thì thông thường pin chỉ được bảo hành 01 tháng, còn trong trường hợp mua máy mới thì toàn bộ laptop được bảo hành 1-3 năm nhưng pin chỉ có thời hạn một năm hoặc 6 tháng. Một bộ pin chính hãng máy tính xách tay hiện nay trên thị trường Việt Nam giá khoảng 150 USD, còn pin do Trung Quốc sản xuất cũng phải ít nhất là 60USD. Vì lẽ đó mà nhiều người luôn quan tâm chăm sóc pin như "nâng trứng, hứng hoa".
Cấu tạo của pin gồm 2 phần chính là gồm các Cell (gồm các thanh pin dạng tròn hoặc dẹt để lưu điện tích, khi bạn mang pin đi "làm lại" hoặc mod pin thì chính là thay các cell này) và phần thứ 2 là mạch điều khiển pin. Thông số mAh trên pin nghĩa là mili ampe giờ. Đây là đơn vị đo khả năng lưu điện của pin. Con số này càng lớn thì dung lượng pin càng nhiều và thời lượng sử dụng càng nhiều. Thông thường sẽ có hai loại pin: Một loại thường và một loại là pin dung lượng cao, đó có thể là pin được làm từ các cell dung lượng cao hoặc là được gắn nhiều cell hơn so với loại thường cho nên loại pin này phải mua riêng và giá thành cũng cao hơn.
Khi còn nguyên đai nguyên kiện, pin mới chưa được nạp điện. Tài liệu hướng dẫn của các hãng đều khuyên người dùng cấp nguồn điện để sạc pin liên tục từ từ cho đến khi đầy (có thể cần đến 12 giờ, nhận biết nhờ đèn báo hiệu và nên tắt máy để quá trình xạc được sâu hơn, tuy nhiên không cung không nên để xạc lâu quá để tránh bị nóng ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin), sau đó rút điện và sử dụng cho đến khi pin xả hết hoàn toàn (đối với pin Li-ion thì đến lúc pin còn khoảng 3%, không nên để ít hơn tỉ lệ này vì như vậy rất dễ làm hỏng mạch an toàn của pin). Việc đó cần lặp lại 3 lần liên tiếp. Nếu sau vài tháng không sử dụng pin, động tác trên cũng cần được thực hiện lại. Lưu ý là chỉ sạc lại pin khi đã sử dụng hết và đã sạc pin thì nên nạp liên tục cho đến khi pin đầy, tránh sử dụng máy không có nguồn xạc khi pin chưa "no".
Đối với pin loại Ni-MH (Niken-Metal Hydride), để tối ưu hiệu suất thì cứ vài tháng một lần, cần thực hiện việc xả hoàn toàn bằng cách sử dụng cho đến mức cạn kiệt (khoảng 0% là máy sẽ chuyển về chế độ nghủ đông), rồi cấp nguồn điện để sạc đầy (100%).
Tuy nhiên, với pin loại Li-ion (Lithium Ion) thì không nên dùng hết sạch hoặc xả hoàn toàn vì pin có thể bị ngắn mạch, làm giảm tuổi thọ của nó và thậm chí gây nguy hiểm cho người sử dụng (vì thế nhất thiết phải đặt chế độ alarm trong power management property là tối thiểu phải là 3% để máy tự động chuyển về chế độ ngủ đông khi năng lượng của pin chỉ còn lại mức an toàn này).
Một số loại máy tính xách tay có sẵn tiện ích refresh pin hoặc calibration (máy compaq) chạy ngay trong môi trường Windows rất thuận tiện. Tiện ích này sẽ nạp đầy rồi xả... mà không cần phải rút cáp nguồn. Nếu máy tính xách tay không có sẵn tiện ích này thì buộc người sử dụng phải rút cáp nguồn thủ công, sau đó tắt hết các chương trình đang chạy, tắt chế độ stanby để máy tính xả hết một cách chậm chạp từ từ, rồi cắm lại cáp nguồn. Tốt nhất là nên hỏi kỹ người bán cho mình về cách xả pin vì mỗi loại máy đều có cách xả pin của riêng dòng máy đó. Trong quá trình sử dụng thì tốt nhất nên cắm nguồn mỗi khi đang dùng bất kể là khi pin no hay là chưa no và nên chú ý rút nguồn ra mỗi khi pin đã xạc đầy hẳn và không dùng đến máy nữa để tránh chai pin. Một điều rất quan trọng cần lưu ý là về nguyên tắc đã là pin của MTXT là phải được sử dụng, do vậy cứ ít nhất là cứ khoảng 1 tuần một lần thì phải dùng đến pin mà không cắm nguồn điện, dùng cho đến khi pin cạn còn khoảng 3-10% là dùng nguồn xạc để xạc đầy. Vào mùa hè, nếu không sử dụng docking (đế máy) thì nên kê nghiêng MTXT trên 1-2 quyển sách để làm cho mặt dưới của MTXT được thông thoáng, tránh cho pin bị nóng làm ảnh hưởng đến khả năng lưu điện của các cell của pin. Nếu bạn sử dụng đúng cách thì pin sẽ dùng được khoảng 1000 lần xạc, tức là khoảng từ 2-3 năm.
Nhìn chung, sạc pin là việc nạp lại năng lượng thông qua phản ứng hóa học. Vì vậy, các yếu tố như sự thay đổi nhiệt độ, việc không sử dụng pin trong một thời gian dài, điều khiển tải và số lần sạc lại đều ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin. Cũng không nên thao pin ra để dành vì như vậy pin cũng sẽ bị hao mòn theo thời gian do phản ứng hóa học.
Hầu hết các hiệu máy đều có phần mềm để kiểm tra tình trạng pin. Chẳng hạn tiện ích Battery MaxiMiser and Power Management Features được cài mặc định trên máy tính xách tay của hãng IBM. Để sử dụng chương trình này, cần thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Sau khi cài đặt, chọn biểu tượng Battery MixiMiser Gauge trên taskbar. Chọn Battery Information để hiển thị cửa sổ Battery Information.
Bước 2: Chọn Battery Health để xem các thông tin về tình trạng của pin. Mục Battery Health màu xanh là tình trạng pin tốt, màu vàng là pin đang yếu, cần phải xả pin hoặc thay pin mới. Nếu đỏ là cần phải thay pin mới.
Nếu chọn Battery Tips, chương trình sẽ cung cấp nhiều thông tin, mẹo vặt giúp sử dụng nguồn pin tốt hơn.
Khi bạn mua pin cũ hoặc muốn xem tình trạng thực sự của pin thì không nên chỉ nhìn ở thời lượng pin của windows vì nhiều khi đây chỉ là thông số ảo. Muốn xem chính xác thì bạn phải xem dung lượng thực tế còn lại của pin. Mỗi dòng MTXT đều có cách xem riêng! Ở đây chúng tôi chỉ nêu ra cách xem của dòng máy HP-Compaq và IBM.
- Đối với IBM: Trước tiên bạn phải cài chương trình Battery Maximiser Gause có trong bộ Driver của IBM. Nếu người bán không cài tiện ích driver này thì cần yêu cầu cài đạt đầy đủ hoặc là download trên trang chủ của Lenovo. Khi cài đặt xong sẽ có một ô màu xanh xuất hiện ở góc dưới nằm cuối màn hình bên thay phải. Sau đó bạn bấm chuột trái vào và chọn Battery information => Battery Health sẽ hiện thị thông số của pin bao gồm:
1. DEVICE CHEMISTRY: Tên hóa học của loại pin
2. Full Charge Capacity: Dung lượng tối đa còn lại của pin, thông số quan trọng nhất để đánh giá chất lượng còn lại của pin, thông số này nếu càng cao thì càng tốt nên chọn những quả pin nào mà tỷ lệ giữa Full Charge Capacity và Design Capacity đạt từ 2/3 trở lên.Trong một số trường hợp thì có thể nâng cao thông số này bằng cách xả pin đúng kỹ thuật.
3. Designe Capacity: Dung lượng theo thiết kế của pin
4. Cycle Count: Số lần xạc của Pin, thông thường thì càng ít thì pin càng mới, tuy nhiên nếu người dùng trước đây ít xả pin thì số liệu này có thể ít nhưng chưa chắc đã tốt
- Đối với HP-Compaq:
Việc tính toán thời gian sử dụng còn lại dựa vào công suất sử dụng hiện tại. Điều này có nghĩa là thời gian dùng pin còn lại có thể thay đổi. Ví dụ, nếu hệ thống hoạt động tối đa, năng lượng tiêu thụ sẽ nhiều thì thời gian sử dụng pin còn lại sẽ ngắn hơn, hoặc khi máy đang khởi động, đang chạy đĩa DVD hay khi đang sử dụng các thiết bị bluetooth, wifi... Lưu ý là khi không cần dùng tới các thiết bị này thì nên tắt bớt đi để đỡ hao pin, một điều nữa cũng cần lưu ý là tránh việc thường xuyên xem DVD bằng MTXT trong khi dùng pin vì sẽ làm pin phải hoạt động nạp xả với cường độ cao trong thời gian ngắn sẽ không tốt cho pin.
Khi còn nguyên đai nguyên kiện, pin mới chưa được nạp điện. Tài liệu hướng dẫn của các hãng đều khuyên người dùng cấp nguồn điện để sạc pin liên tục từ từ cho đến khi đầy (có thể cần đến 12 giờ, nhận biết nhờ đèn báo hiệu và nên tắt máy để quá trình xạc được sâu hơn, tuy nhiên không cung không nên để xạc lâu quá để tránh bị nóng ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin), sau đó rút điện và sử dụng cho đến khi pin xả hết hoàn toàn (đối với pin Li-ion thì đến lúc pin còn khoảng 3%, không nên để ít hơn tỉ lệ này vì như vậy rất dễ làm hỏng mạch an toàn của pin). Việc đó cần lặp lại 3 lần liên tiếp. Nếu sau vài tháng không sử dụng pin, động tác trên cũng cần được thực hiện lại. Lưu ý là chỉ sạc lại pin khi đã sử dụng hết và đã sạc pin thì nên nạp liên tục cho đến khi pin đầy, tránh sử dụng máy không có nguồn xạc khi pin chưa "no".
Đối với pin loại Ni-MH (Niken-Metal Hydride), để tối ưu hiệu suất thì cứ vài tháng một lần, cần thực hiện việc xả hoàn toàn bằng cách sử dụng cho đến mức cạn kiệt (khoảng 0% là máy sẽ chuyển về chế độ nghủ đông), rồi cấp nguồn điện để sạc đầy (100%).
Tuy nhiên, với pin loại Li-ion (Lithium Ion) thì không nên dùng hết sạch hoặc xả hoàn toàn vì pin có thể bị ngắn mạch, làm giảm tuổi thọ của nó và thậm chí gây nguy hiểm cho người sử dụng (vì thế nhất thiết phải đặt chế độ alarm trong power management property là tối thiểu phải là 3% để máy tự động chuyển về chế độ ngủ đông khi năng lượng của pin chỉ còn lại mức an toàn này).
Một số loại máy tính xách tay có sẵn tiện ích refresh pin hoặc calibration (máy compaq) chạy ngay trong môi trường Windows rất thuận tiện. Tiện ích này sẽ nạp đầy rồi xả... mà không cần phải rút cáp nguồn. Nếu máy tính xách tay không có sẵn tiện ích này thì buộc người sử dụng phải rút cáp nguồn thủ công, sau đó tắt hết các chương trình đang chạy, tắt chế độ stanby để máy tính xả hết một cách chậm chạp từ từ, rồi cắm lại cáp nguồn. Tốt nhất là nên hỏi kỹ người bán cho mình về cách xả pin vì mỗi loại máy đều có cách xả pin của riêng dòng máy đó. Trong quá trình sử dụng thì tốt nhất nên cắm nguồn mỗi khi đang dùng bất kể là khi pin no hay là chưa no và nên chú ý rút nguồn ra mỗi khi pin đã xạc đầy hẳn và không dùng đến máy nữa để tránh chai pin. Một điều rất quan trọng cần lưu ý là về nguyên tắc đã là pin của MTXT là phải được sử dụng, do vậy cứ ít nhất là cứ khoảng 1 tuần một lần thì phải dùng đến pin mà không cắm nguồn điện, dùng cho đến khi pin cạn còn khoảng 3-10% là dùng nguồn xạc để xạc đầy. Vào mùa hè, nếu không sử dụng docking (đế máy) thì nên kê nghiêng MTXT trên 1-2 quyển sách để làm cho mặt dưới của MTXT được thông thoáng, tránh cho pin bị nóng làm ảnh hưởng đến khả năng lưu điện của các cell của pin. Nếu bạn sử dụng đúng cách thì pin sẽ dùng được khoảng 1000 lần xạc, tức là khoảng từ 2-3 năm.
Nhìn chung, sạc pin là việc nạp lại năng lượng thông qua phản ứng hóa học. Vì vậy, các yếu tố như sự thay đổi nhiệt độ, việc không sử dụng pin trong một thời gian dài, điều khiển tải và số lần sạc lại đều ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin. Cũng không nên thao pin ra để dành vì như vậy pin cũng sẽ bị hao mòn theo thời gian do phản ứng hóa học.
Hầu hết các hiệu máy đều có phần mềm để kiểm tra tình trạng pin. Chẳng hạn tiện ích Battery MaxiMiser and Power Management Features được cài mặc định trên máy tính xách tay của hãng IBM. Để sử dụng chương trình này, cần thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Sau khi cài đặt, chọn biểu tượng Battery MixiMiser Gauge trên taskbar. Chọn Battery Information để hiển thị cửa sổ Battery Information.
Bước 2: Chọn Battery Health để xem các thông tin về tình trạng của pin. Mục Battery Health màu xanh là tình trạng pin tốt, màu vàng là pin đang yếu, cần phải xả pin hoặc thay pin mới. Nếu đỏ là cần phải thay pin mới.
Nếu chọn Battery Tips, chương trình sẽ cung cấp nhiều thông tin, mẹo vặt giúp sử dụng nguồn pin tốt hơn.
Khi bạn mua pin cũ hoặc muốn xem tình trạng thực sự của pin thì không nên chỉ nhìn ở thời lượng pin của windows vì nhiều khi đây chỉ là thông số ảo. Muốn xem chính xác thì bạn phải xem dung lượng thực tế còn lại của pin. Mỗi dòng MTXT đều có cách xem riêng! Ở đây chúng tôi chỉ nêu ra cách xem của dòng máy HP-Compaq và IBM.
- Đối với IBM: Trước tiên bạn phải cài chương trình Battery Maximiser Gause có trong bộ Driver của IBM. Nếu người bán không cài tiện ích driver này thì cần yêu cầu cài đạt đầy đủ hoặc là download trên trang chủ của Lenovo. Khi cài đặt xong sẽ có một ô màu xanh xuất hiện ở góc dưới nằm cuối màn hình bên thay phải. Sau đó bạn bấm chuột trái vào và chọn Battery information => Battery Health sẽ hiện thị thông số của pin bao gồm:
1. DEVICE CHEMISTRY: Tên hóa học của loại pin
2. Full Charge Capacity: Dung lượng tối đa còn lại của pin, thông số quan trọng nhất để đánh giá chất lượng còn lại của pin, thông số này nếu càng cao thì càng tốt nên chọn những quả pin nào mà tỷ lệ giữa Full Charge Capacity và Design Capacity đạt từ 2/3 trở lên.Trong một số trường hợp thì có thể nâng cao thông số này bằng cách xả pin đúng kỹ thuật.
3. Designe Capacity: Dung lượng theo thiết kế của pin
4. Cycle Count: Số lần xạc của Pin, thông thường thì càng ít thì pin càng mới, tuy nhiên nếu người dùng trước đây ít xả pin thì số liệu này có thể ít nhưng chưa chắc đã tốt
- Đối với HP-Compaq:
Việc tính toán thời gian sử dụng còn lại dựa vào công suất sử dụng hiện tại. Điều này có nghĩa là thời gian dùng pin còn lại có thể thay đổi. Ví dụ, nếu hệ thống hoạt động tối đa, năng lượng tiêu thụ sẽ nhiều thì thời gian sử dụng pin còn lại sẽ ngắn hơn, hoặc khi máy đang khởi động, đang chạy đĩa DVD hay khi đang sử dụng các thiết bị bluetooth, wifi... Lưu ý là khi không cần dùng tới các thiết bị này thì nên tắt bớt đi để đỡ hao pin, một điều nữa cũng cần lưu ý là tránh việc thường xuyên xem DVD bằng MTXT trong khi dùng pin vì sẽ làm pin phải hoạt động nạp xả với cường độ cao trong thời gian ngắn sẽ không tốt cho pin.
Theo: laptopltv.com
